Henk Stoop, oud secretaris Stichting Hans Kox, overleden

Henk Stoop overleed op 29 augustus jl. Op zijn rouwkaart staat een prachtig citaat van een gedicht van Rilke: "Ich lebe mein Leben in wachsenden Ringen...".

Henk Stoop heeft meer dan 15 jaar als secretaris heel veel werk verzet voor de stichting. Niet in de laatste plaats vanwege zijn enorme kennis en belangstelling voor muziek. Ook was hij van grote waarde waar het aan kwam op Duitse teksten. Als oud docent Duits, heeft hij de tekst van veel cd booklets in het Duits vertaald. Daarnaast had hij veel contact met Hans Kox over Duitse teksten, de gedichten van Paul Celan, Rainer Maria Rilke, maar ook was er overleg over het gebruik van Duitse teksten in composities, en ook bijvoorbeeld het voorwoord van de 6e symfonie, hoe kan de tekst het best geschreven worden in het Duits, zodat het precies weergeeft wat beoogd wordt.

Hieronder geven wij graag een volledige weergave van een Terugblik van Henk Stoop in een van de nieuwsbrieven van de Stichting. Henk Stoop maakte een tijd lang iedere nieuwsbrief een beschrijving van de muziek van Hans Kox. Hieruit spreekt een liefdevolle kennis van de muziek van Hans Kox.
Bij het afscheid van Henk Stoop kwam hij uit de vele speeches die gegeven werden naar voren als een man met veel daadkracht, en ik zou hem vooral willen omschrijven als een heel oprecht persoon, met daadwerkelijke belangstelling voor de mensen om hem heen.

Dit bericht eindigen we graag met een gedicht:
Am Tümpel in Wald
Ein stillerer Windschatten
Das Reh trinkt furchtlos


Terugblik Henk Stoop nieuwsbrief Stichting Hans Kox van april 2008

Twee werken van Kox:
“Die ewige Wiederkehr” en de Vijfde Symfonie, resp. op 9 maart te Arnhem door het Gelders Orkest o.l.v. Arild Remmereit en op 15 maart jl. te Amsterdam door het Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Jaap van Zweden.

Wanneer men een nieuw werk van Kox voor de eerste keer hoort, wordt men gewoonlijk aanvankelijk getroffen door de grote maar nog weinig gedifferentieerde indruk die het maakt. De luisteraar wordt geconfronteerd met zeer compacte gehelen, waarvan het niet eenvoudig is er direct structuren in te onderkennen. Bij de beide hoekdelen van de Vijfde Symfonie verkeren we – in tegenstelling tot “Die ewige Wiederkehr” – in de gelukkige omstandigheid, dat deze al eerder – in 2006 – zijn uitgevoerd. Wie, ‘gewapend’ met deze luisterervaring, nu de uitvoering van het gehele werk hoorde, heeft zich – ondanks het door sommigen zo genoemde ‘caleidoscopische karakter’ – een beeld kunnen vormen van de totaalstructuur van deze symfonie.

Literatuurhistorici als Dr Jos J.Gielen en in Duitsland Dr Hermann Ammon hebben op overtuigende wijze duidelijk gemaakt, dat vernieuwing geen vernieling is: steeds zullen – de ene keer meer evident dan de andere keer – bepaalde verworvenheden hun invloed blijven uitoefenen. Als Hans Kox een traditionalist genoemd wordt, wordt dat soms negatief bedoeld, alsof hij te uitsluitend in het verleden zou zijn blijven hangen., maar ook als epitheton ornans, waarbij Kox als een kunstenaar gezien wordt, die zich – onder gebruik- making van wat het heden aan vernieuwingen voortgebracht heeft – van de grote lijn van de cultuurhistorische ontwikkeling steeds terdege bewust blijft.
In de beide hier besproken werken is ondanks het door velen gesignaleerde fragmentarische karakter ervan zeker ook een sterke structuurvormende tendens bespeurbaar. Uit wat eeuwenlang als sonatevorm bestond hebben zich bij Kox structuren ontwikkeld, waarin zich – nu eens op meer soepele wijze, dan weer met vehement wrikkend geweld – verplaatsingen en verschuivingen voordoen in nieuw door de componist ontwikkelde tonale, metrische en ritmische centra, die op eclatante wijze getuigenis afleggen van Kox’ grote originaliteit en schier onuitputtelijke fantasie.
Wat Kox’ werken verder en vooral tot gehelen samenbindt, is de eraan ten grondslag liggende filosofie. In de op dinsdag 18 maart j.l. op Radio 4 uitgezonden Zaterdagmatinee gaf Hans Kox – geheel tegen zijn gewoonte – een nadere uiteenzetting van zijn bepaald niet optimistische wereldbeschouwing. Echter, in deze uiteenzetting en vooral ook het derde deel van de symfonie, alsook in “Die ewige Wiederkehr”, is in diverse passages goed hoorbaar, dat er volgens Kox toch nog hoop op kan bestaan, dat de mensheid andere, verstandiger wegen in zal slaan. Een goede gedachte wellicht om deze bespreking te besluiten.